Gần đây, giá vàng tăng mạnh mẽ, liên tục xác lập các kỷ lục mới trên cả thị trường trong nước và quốc tế, thu hút sự quan tâm lớn từ giới đầu tư và công chúng. Sự biến động này không chỉ phản ánh những thay đổi kinh tế vĩ mô toàn cầu mà còn cho thấy vai trò của vàng như một tài sản trú ẩn an toàn. Bài viết này sẽ đi sâu vào những nguyên nhân cốt lõi đằng sau đà tăng trưởng ấn tượng này.
Các yếu tố vĩ mô đẩy giá vàng thế giới lên cao
Giá vàng thế giới đóng vai trò nền tảng, tạo ra ảnh hưởng mạnh mẽ đến thị trường vàng trong nước. Có nhiều lý do khiến kim loại quý này trở thành một “tài sản trú ẩn an toàn” trong bối cảnh hiện nay, thu hút dòng tiền từ các nhà đầu tư đang tìm kiếm sự ổn định.
Bất ổn địa chính trị và xung đột toàn cầu
Những diễn biến phức tạp trong tình hình địa chính trị toàn cầu là một trong những động lực chính khiến giá vàng tăng. Các cuộc xung đột kéo dài như giữa Nga và Ukraine, cùng với những điểm nóng mới nổi như tình hình ở Trung Đông, cụ thể là căng thẳng giữa Iran và Israel, đã tạo ra sự bất định lớn trên thị trường tài chính toàn cầu. Khi rủi ro chính trị leo thang, các nhà đầu tư thường có xu hướng chuyển dòng tiền vào vàng để bảo toàn giá trị tài sản, bởi các kênh đầu tư rủi ro hơn như chứng khoán hoặc bất động sản có thể bị ảnh hưởng tiêu cực.
Sự cạnh tranh chiến lược ngày càng gia tăng giữa các cường quốc kinh tế cũng là một yếu tố khiến giới đầu tư lo ngại về sự ổn định của hệ thống kinh tế toàn cầu. Trong bối cảnh đó, vàng trở thành lựa chọn ưu tiên để phòng ngừa rủi ro, đẩy giá vàng đi lên do nhu cầu tăng cao.
Phân tích yếu tố ảnh hưởng đến giá vàng tăng
Chính sách tiền tệ và kỳ vọng cắt giảm lãi suất
Chính sách tiền tệ của các ngân hàng trung ương lớn, đặc biệt là Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), có ảnh hưởng sâu rộng đến giá vàng. Việc Fed duy trì lãi suất USD ở mức cao trong thời gian dài đã phần nào kiềm hãm đà tăng của vàng, nhưng những kỳ vọng về việc Fed sẽ cắt giảm lãi suất trong tương lai gần vẫn là động lực lớn cho kim loại quý này. Lãi suất thấp hơn làm giảm chi phí cơ hội khi nắm giữ vàng, vốn là một tài sản không sinh lời. Điều này khiến vàng trở nên hấp dẫn hơn so với các tài sản sinh lời như trái phiếu hoặc tiền gửi ngân hàng.
<>Xem Thêm Bài Viết:<>- 1 Ounce Vàng Bằng Bao Nhiêu Tiền Việt Nam Hiện Nay?
- Giá vàng 1/9/2024: Biến động và triển vọng thị trường
- Cập Nhật **Giá Vàng Trực Tuyến SJC** Hôm Nay: Toàn Cảnh Thị Trường
- Gia Vàng Trương Liêm: Góc Nhìn Về Tuân Thủ Thuế Và Pháp Luật
- Diễn Biến **Giá Vàng Ngày 6 1 2025**: Phân Tích & Dự Báo
Ngoài ra, nhiều ngân hàng trung ương trên thế giới, điển hình như Trung Quốc, Ba Lan và Cộng hòa Séc, đang đẩy mạnh mua vàng để bổ sung dự trữ ngoại hối của họ. Đây là một động thái chiến lược nhằm đa dạng hóa tài sản và giảm sự phụ thuộc vào đồng USD, đặc biệt trong bối cảnh địa chính trị căng thẳng và những lo ngại về sự ổn định của hệ thống tiền tệ toàn cầu. Nhu cầu lớn và liên tục từ các tổ chức tài chính quy mô này tạo áp lực tăng giá đáng kể cho vàng.
Vai trò của vàng trong bối cảnh lạm phát gia tăng
Lạm phát tăng cao là một yếu tố quan trọng khác thúc đẩy giá vàng tăng. Khi giá cả hàng hóa leo thang và đồng tiền truyền thống bị xói mòn giá trị, các nhà đầu tư thường tìm đến vàng như một nơi lưu trữ giá trị đáng tin cậy. Vàng từ lâu đã được coi là một công cụ hữu hiệu để bảo vệ tài sản khỏi lạm phát. Trong những giai đoạn kinh tế không ổn định, khi các cú sốc giá cả hàng hóa trở nên phổ biến và lạm phát dai dẳng xuất hiện ở một số nền kinh tế, nhu cầu nắm giữ vàng như một biện pháp chống lạm phát càng trở nên cấp thiết.
Ngân hàng Nhà nước cũng đã chỉ ra rằng tâm lý kỳ vọng giá vàng thế giới tiếp tục tăng còn do các chính sách thuế quan của Mỹ, ví dụ như việc cựu Tổng thống Donald Trump công bố mức thuế đối ứng cao, được dự kiến sẽ tác động tiêu cực đến kinh tế toàn cầu. Những động thái này có thể làm chậm tăng trưởng kinh tế, khiến các nhà đầu tư tìm đến vàng như một nơi “neo đậu” an toàn trong bối cảnh bất ổn kinh tế.
Nhu cầu tích trữ từ các Ngân hàng Trung ương
Trong những năm gần đây, xu hướng các ngân hàng trung ương tăng cường mua vào vàng dự trữ đã trở nên rất rõ nét. Thay vì chỉ tập trung vào các loại tiền tệ dự trữ truyền thống, nhiều quốc gia đã coi vàng là một thành phần thiết yếu trong kho dự trữ ngoại hối của mình. Theo dữ liệu, giai đoạn từ năm 2022 đến 2024, các ngân hàng trung ương đã tăng cường mua vàng với số lượng hơn 1.000 tấn mỗi năm, một con số ấn tượng cho thấy nhu cầu lớn về kim loại quý này.
Đến cuối năm ngoái, tổng dự trữ vàng toàn cầu của các ngân hàng trung ương đã đạt mức 36.000 tấn, tiệm cận mức kỷ lục 38.000 tấn được thiết lập vào năm 1965. Nhu cầu thu mua không ngừng nghỉ này đã đẩy tỷ trọng giá trị vàng trong dự trữ ngoại hối lên 20%. Hiện nay, kim loại quý này đã vượt qua tỷ trọng 16% của đồng Euro và chỉ xếp sau đồng USD với 46%. Sự dịch chuyển chiến lược này cho thấy niềm tin vào vàng như một tài sản ổn định và độc lập, góp phần không nhỏ vào việc đẩy giá vàng lên cao.
Đồng Đô la Mỹ suy yếu và ảnh hưởng đến vàng
Mối quan hệ nghịch đảo giữa đồng Đô la Mỹ (USD) và giá vàng là một yếu tố quan trọng khác cần được xem xét. Vàng thường được định giá bằng USD, do đó, khi đồng USD suy yếu, vàng trở nên rẻ hơn đối với các nhà đầu tư nắm giữ các loại tiền tệ khác. Điều này kích thích nhu cầu mua vào, từ đó thúc đẩy giá vàng tăng lên. Sự suy yếu của USD có thể đến từ nhiều yếu tố, bao gồm chính sách tiền tệ nới lỏng của Fed, dữ liệu kinh tế Mỹ không mấy khả quan, hoặc sự dịch chuyển của dòng vốn đầu tư toàn cầu.
Trong những giai đoạn USD chịu áp lực giảm giá, vàng thường có xu hướng tăng mạnh, khẳng định vai trò là tài sản thay thế hoặc trú ẩn. Mối quan hệ này là một trong những lý do quan trọng đẩy giá vàng tăng cao khi đồng bạc xanh mất đi vị thế hoặc trở nên kém hấp dẫn hơn.
Biểu đồ xu hướng giá vàng tăng trong 5 năm gần đây
Vì sao giá vàng trong nước liên tục lập đỉnh?
Trong khi giá vàng thế giới tăng, giá vàng trong nước cũng tăng theo, tuy nhiên điểm đáng chú ý là chênh lệch giữa giá vàng trong nước và giá vàng thế giới quá cao, đặc biệt là đối với vàng miếng SJC. Đây là một vấn đề phức tạp phản ánh những đặc thù riêng biệt của thị trường Việt Nam.
Sau nhiều nỗ lực can thiệp của Chính phủ, chênh lệch giá vàng SJC và vàng thế giới đã có thời điểm thu hẹp, từ mức 15 – 18 triệu đồng/lượng xuống còn 3 – 5 triệu đồng/lượng vào cuối năm 2024 (dữ liệu trong bài gốc hơi mâu thuẫn năm 2024-2025, nhưng dựa trên bối cảnh hiện tại, đây là thông tin tham khảo từ quá khứ gần). Thậm chí, có giai đoạn mức chênh này chỉ còn trên dưới 1 triệu đồng/lượng. Tuy nhiên, tình hình đã thay đổi đáng kể khi chính sách thuế quan của Tổng thống Mỹ cùng xung đột chính trị căng thẳng ở nhiều quốc gia, tâm lý đầu cơ khiến cho giá vàng trong nước tăng đột biến, chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới tăng cao trở lại.
Nguồn cung vàng SJC hạn chế và tâm lý đầu cơ
Nhiều chuyên gia cho rằng, nguyên nhân cốt lõi khiến giá vàng trong nước cao là do nguồn cung vàng miếng trên thị trường chưa được tăng thêm trong vài năm trở lại đây. Theo Ngân hàng Nhà nước, thị trường thiếu nguồn cung khi nhu cầu neo cao. Nghị định 24/2012 về quản lý thị trường vàng đã tạo ra sự độc quyền trong sản xuất và phân phối vàng miếng, khiến nguồn cung trở nên khan hiếm khi nhu cầu giá vàng tăng đột biến.
Việc các doanh nghiệp kinh doanh vàng hạn chế lượng bán ra, ví dụ như Bảo Tín Minh Châu chỉ bán tối đa 1 chỉ vàng tròn hay SJC chỉ bán 1 lượng vàng miếng SJC hoặc 1 chỉ vàng nhẫn, cho thấy sự khan hiếm này đang rất rõ rệt. Nguồn cung không đủ đáp ứng cầu đã đẩy giá vàng trong nước lên mức cao hơn đáng kể so với giá vàng thế giới.
Tâm lý kỳ vọng giá vàng tiếp tục tăng rất mạnh trong dân chúng, đặc biệt khi thấy giá vàng thế giới liên tục phá kỷ lục. Tâm lý “sợ bị bỏ lỡ” (FOMO) và niềm tin rằng vàng sẽ tiếp tục lên giá khiến người dân sẵn sàng xếp hàng mua, bất chấp giá vàng trong nước đã “đắt đỏ vô lý” so với thế giới. Ngân hàng Nhà nước cũng không loại trừ khả năng có một số doanh nghiệp, cá nhân lợi dụng biến động thị trường để đầu cơ, thổi giá, trục lợi. Khi nguồn cung khan hiếm và nhu cầu cao, việc thao túng giá dễ dàng xảy ra hơn, làm tăng thêm chênh lệch.
Chênh lệch và biến động giá vàng trong nước
Ảnh hưởng của chênh lệch giá vàng thế giới
Sự chênh lệch cao giữa vàng miếng SJC và vàng nhẫn (có thời điểm lên tới 3-5 triệu đồng/lượng) cho thấy thị trường vàng miếng SJC bị ảnh hưởng mạnh hơn bởi yếu tố khan hiếm nguồn cung và tâm lý đầu cơ. Trong khi đó, vàng nhẫn có nhiều thương hiệu hơn và nguồn cung có phần linh hoạt hơn, dù vẫn còn hạn chế. Điều này dẫn đến một sự phân hóa trong thị trường vàng nội địa, nơi giá vàng SJC có thể phản ánh rõ rệt hơn sự thiếu hụt cung và tâm lý thị trường.
Mặc dù giá vàng thế giới là yếu tố quan trọng, nhưng cơ chế quản lý và cung ứng vàng trong nước là nguyên nhân chính tạo ra sự chênh lệch lớn này. Các biện pháp can thiệp của cơ quan quản lý nhằm thu hẹp chênh lệch này vẫn đang được thực hiện, nhưng hiệu quả cần thời gian để phát huy tối đa.
Xu hướng giá vàng trong tương lai: Cơ hội và rủi ro
Căng thẳng địa chính trị tại Trung Đông (giữa Israel và Iran) đã đẩy vàng lên vị thế ‘tài sản trú ẩn’ số một. Giá vàng trong nước cũng tăng theo xu hướng thế giới, khiến nhiều nhà đầu tư đặt ra câu hỏi “Liệu vàng có tiếp tục tăng giá trong thời gian tới?”.
Ông Daniel Pavilonis, chuyên gia môi giới hàng hóa cấp cao tại RJO Futures, đã phân tích chuyên sâu và đưa ra nhận định về mối tương quan giữa giá dầu và giá vàng trong các đợt xung đột tại Trung Đông trong quá khứ. Ông cho rằng có thể dùng diễn biến giá dầu như một chỉ báo cho giá vàng bởi cả hai đều là công cụ phòng ngừa lạm phát và đều chịu ảnh hưởng bởi lợi suất trái phiếu. Khi xung đột mới diễn ra, giá vàng và dầu tăng vọt nhưng rất nhanh sau đó đã được điều chỉnh giảm. Theo ông, để phá vỡ đỉnh cũ cần phải có sự leo thang hơn nữa trong các mâu thuẫn địa chính trị. Ông cũng đưa ra lời khuyên cho các nhà đầu tư rằng nên xem xét giảm bớt vị thế của vàng vào thời điểm này và tìm kiếm cơ hội từ các kim loại quý khác như bạc, bạch kim và palladium.
Alex Kuptsikevich, chuyên gia phân tích thị trường cấp cao tại FxPro, bổ sung rằng giai đoạn từ năm 2022 đến 2024, các ngân hàng trung ương đã tăng cường mua vàng với số lượng hơn 1.000 tấn/năm. Nhu cầu thu mua không ngừng nghỉ này đã đẩy tỷ trọng giá trị vàng trong dự trữ ngoại hối lên 20%. Hiện nay, kim loại quý này đã vượt qua tỷ trọng 16% của đồng Euro và chỉ xếp sau đồng USD với 46%. Sự suy yếu của Đô la Mỹ và lợi suất trái phiếu kho bạc giảm cũng là yếu tố hỗ trợ giá vàng. Các sự kiện địa chính trị cũng góp phần đẩy giá vàng lên cao.
Kuptsikevich cũng đưa ra dự báo: Tương lai của giá vàng sẽ phụ thuộc vào diễn biến xung đột mới ở Trung Đông. Nhà đầu tư cần linh hoạt khi nắm thời cơ, đặc biệt khi giá vàng tiệm cận ngưỡng 3.400 USD/ounce. Như vậy, với mức độ biến động lớn của giá vàng như hiện nay, người dân và nhà đầu tư cần hết sức thận trọng. Việc mua vàng cần dựa trên mục tiêu đầu tư dài hạn hoặc tích trữ tài sản, thay vì “lướt sóng” ngắn hạn, vì rủi ro thua lỗ rất cao khi chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới còn quá lớn.
Sự biến động mạnh mẽ và phức tạp của giá vàng tăng trong thời gian gần đây cho thấy thị trường kim loại quý này chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố đan xen, từ kinh tế vĩ mô toàn cầu đến chính sách tiền tệ và tâm lý đầu cơ. Đối với các nhà đầu tư và những người quan tâm đến việc tích lũy tài sản, việc hiểu rõ những động lực này là rất quan trọng để đưa ra quyết định thông minh. Bartra Wealth Advisors Việt Nam sẽ tiếp tục cập nhật những thông tin mới nhất về thị trường vàng, giúp bạn có cái nhìn toàn diện và đưa ra các lựa chọn phù hợp.
Câu hỏi thường gặp về giá vàng tăng
-
Tại sao giá vàng tăng mạnh trong thời gian gần đây?
Giá vàng tăng mạnh chủ yếu do sự bất ổn địa chính trị toàn cầu, chính sách tiền tệ của các ngân hàng trung ương (đặc biệt là kỳ vọng cắt giảm lãi suất của Fed), lo ngại lạm phát gia tăng, nhu cầu tích trữ vàng từ các ngân hàng trung ương và sự suy yếu của đồng Đô la Mỹ. -
Mối quan hệ giữa giá vàng và lạm phát là gì?
Vàng thường được coi là một công cụ chống lạm phát. Khi lạm phát gia tăng, giá trị của tiền tệ truyền thống bị xói mòn, khiến các nhà đầu tư tìm đến vàng như một nơi an toàn để bảo toàn giá trị tài sản, từ đó đẩy giá vàng lên. -
Vì sao giá vàng trong nước thường cao hơn giá vàng thế giới?
Giá vàng trong nước cao hơn giá vàng thế giới chủ yếu do nguồn cung vàng miếng SJC hạn chế (do quy định độc quyền sản xuất và phân phối theo Nghị định 24/2012), cùng với tâm lý đầu cơ và kỳ vọng giá vàng tăng mạnh trong dân chúng. -
Các ngân hàng trung ương mua vàng có tác động như thế nào đến giá vàng?
Việc các ngân hàng trung ương tăng cường mua vàng để bổ sung dự trữ ngoại hối tạo ra một nhu cầu lớn và ổn định trên thị trường, làm giảm nguồn cung khả dụng và thúc đẩy giá vàng tăng lên đáng kể. Đây là một yếu tố hỗ trợ mạnh mẽ cho kim loại quý này. -
Đồng Đô la Mỹ suy yếu ảnh hưởng đến giá vàng như thế nào?
Vàng thường được định giá bằng USD. Khi đồng USD suy yếu, vàng trở nên rẻ hơn đối với các nhà đầu tư sử dụng các loại tiền tệ khác, từ đó kích thích nhu cầu mua vào và đẩy giá vàng lên. -
Có nên đầu tư vàng trong bối cảnh giá vàng đang tăng cao không?
Trong bối cảnh giá vàng tăng mạnh và biến động lớn, việc đầu tư vàng cần hết sức thận trọng. Các chuyên gia khuyến nghị nhà đầu tư nên xem xét mục tiêu đầu tư dài hạn hoặc tích trữ tài sản, thay vì “lướt sóng” ngắn hạn, bởi rủi ro thua lỗ có thể rất cao khi chênh lệch giá trong nước và thế giới còn lớn. -
Yếu tố địa chính trị tác động đến giá vàng như thế nào?
Các bất ổn địa chính trị, xung đột khu vực và căng thẳng quốc tế làm gia tăng rủi ro trên thị trường tài chính. Trong những thời điểm này, vàng được coi là “tài sản trú ẩn an toàn”, thu hút dòng vốn đầu tư và đẩy giá vàng lên cao. -
Giá vàng có liên quan đến lãi suất không?
Lãi suất có mối quan hệ nghịch đảo với giá vàng. Khi lãi suất tiền gửi hoặc lợi suất trái phiếu thấp, chi phí cơ hội khi nắm giữ vàng (một tài sản không sinh lời) giảm đi, khiến vàng trở nên hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư.
