Khám phá khu đô thị TOD là gì: Xu hướng phát triển bền vững

Trang Chủ / Tin Tức / Khám phá khu đô thị TOD là gì: Xu hướng phát triển bền vững

Trong bối cảnh đô thị hóa diễn ra nhanh chóng, khu đô thị TOD là gì đang trở thành một mô hình phát triển được quan tâm đặc biệt. Đây không chỉ là một khái niệm quy hoạch mà còn là giải pháp toàn diện hướng tới sự bền vững, giảm thiểu ùn tắc giao thông và nâng cao chất lượng cuộc sống cho cư dân. Cùng Bartra Wealth Advisors Việt Nam tìm hiểu sâu hơn về mô hình đầy tiềm năng này.

Xem Nội Dung Bài Viết

Định nghĩa và những nguyên tắc cốt lõi của mô hình TOD

Khu đô thị TOD là gì? TOD là viết tắt của cụm từ tiếng Anh “Transit Oriented Development”, tạm dịch là mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng. Đây là một phương pháp quy hoạch đô thị tiên tiến, lấy các điểm dừng, nhà ga của hệ thống giao thông công cộng khối lượng lớn (như tàu điện ngầm, xe buýt nhanh, đường sắt đô thị) làm trung tâm để phát triển các khu dân cư, thương mại, dịch vụ sầm uất xung quanh. Mục tiêu chính là khuyến khích người dân sử dụng phương tiện công cộng, giảm sự phụ thuộc vào phương tiện cá nhân.

Các nguyên tắc cốt lõi của mô hình TOD bao gồm việc tạo ra các khu vực đô thị có mật độ dân số và xây dựng cao, đa chức năng (kết hợp nhà ở, văn phòng, cửa hàng, giải trí), dễ dàng tiếp cận bằng cách đi bộ hoặc xe đạp. Mô hình này tập trung vào việc tạo ra không gian công cộng chất lượng, kết nối hiệu quả giữa các khu vực chức năng và đảm bảo sự hòa nhập xã hội. Khoảng cách lý tưởng từ các khu dân cư đến trạm giao thông thường là 400-800 mét, tương đương quãng đường đi bộ 5-10 phút, nhằm tối đa hóa sự tiện lợi cho người dân.

Lợi ích vượt trội khi phát triển theo định hướng TOD

Việc áp dụng mô hình phát triển đô thị TOD mang lại nhiều lợi ích to lớn cho cả đô thị và cư dân. Về mặt kinh tế, các dự án TOD thường giúp gia tăng giá trị đất đai xung quanh các trạm giao thông, thu hút đầu tư và tạo ra việc làm. Nguồn thu từ việc khai thác quỹ đất này có thể tái đầu tư vào hệ thống giao thông công cộng, tạo ra một vòng lặp phát triển bền vững.

Về môi trường, khu vực TOD góp phần đáng kể vào việc giảm thiểu ùn tắc giao thông và ô nhiễm không khí. Bằng cách khuyến khích sử dụng phương tiện công cộng, số lượng xe cá nhân trên đường sẽ giảm, từ đó hạn chế lượng khí thải carbon. Ngoài ra, việc quy hoạch đô thị nhỏ gọn, kết hợp nhiều chức năng cũng giúp giảm quãng đường di chuyển, tiết kiệm năng lượng và tài nguyên.

Từ góc độ xã hội, phát triển đô thị TOD tạo ra những cộng đồng sống năng động, tiện nghi. Cư dân có thể dễ dàng tiếp cận công việc, trường học, dịch vụ và các hoạt động giải trí mà không cần sở hữu ô tô. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí sinh hoạt mà còn thúc đẩy lối sống lành mạnh, tăng cường tương tác cộng đồng và nâng cao chất lượng cuộc sống tổng thể.

<>Xem Thêm Bài Viết:<>

Quy hoạch thí điểm khu đô thị TOD tại Thành phố Hồ Chí Minh

Thí điểm mô hình TOD tại TP.HCM theo Nghị quyết 98

Thành phố Hồ Chí Minh là một trong những địa phương tiên phong trong việc thí điểm mô hình TOD tại Việt Nam. Theo khoản 2 Điều 4 Nghị quyết 98/2023/QH15, TP.HCM được phép thí điểm triển khai khu đô thị định hướng giao thông công cộng với các nội dung cụ thể. Hội đồng nhân dân Thành phố có quyền quyết định sử dụng ngân sách địa phương để thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho các dự án đầu tư theo đồ án thiết kế đô thị riêng hoặc đồ án quy hoạch vùng phụ cận các nhà ga đường sắt đã được phê duyệt. Điều này bao gồm cả các nút giao thông dọc tuyến đường Vành đai 3 thuộc địa phận Thành phố.

Việc thu hồi đất tại các khu vực này nhằm mục đích chỉnh trang, phát triển đô thị, tái định cư và tạo quỹ đất để đấu giá lựa chọn nhà đầu tư các dự án phát triển đô thị, thương mại, dịch vụ. Quy định này cho phép Ủy ban nhân dân Thành phố điều chỉnh mật độ xây dựng, chỉ tiêu hạ tầng kỹ thuật và xã hội so với quy chuẩn quốc gia tại các vùng phụ cận nhà ga, nút giao thông. Tuy nhiên, điều kiện là phải đảm bảo đáp ứng về hệ thống hạ tầng và các chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc đã xác định trong quy hoạch phân khu, quy hoạch chung Thành phố. Việc này nhấn mạnh tầm quan trọng của quy hoạch tổng thể và sự linh hoạt trong triển khai để tối ưu hóa hiệu quả mô hình TOD.

Tầm nhìn quốc gia và định hướng hoàn thiện mô hình TOD

Sự phát triển của khu đô thị TOD không chỉ giới hạn ở cấp địa phương mà còn được Đảng và Chính phủ Việt Nam quan tâm đặc biệt. Kết luận 72-KL/TW năm 2024 đã tiếp tục nhấn mạnh việc thực hiện Nghị quyết 13-NQ/TW về xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ, trong đó có định hướng hoàn thiện mô hình phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng (TOD). Điều này cho thấy tầm nhìn chiến lược nhằm đưa Việt Nam cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2030.

Chính phủ cũng chỉ đạo rà soát, sửa đổi các chính sách, pháp luật liên quan đến phát triển hạ tầng, đặc biệt là trong lĩnh vực đầu tư công, quy hoạch và đối tác công – tư. Mục tiêu là tạo cơ chế tài chính đặc thù và mạnh mẽ để thu hút các tập đoàn kinh tế lớn tham gia vào việc đầu tư, xây dựng các công trình hạ tầng trọng điểm. Nghị quyết 178/NQ-CP năm 2023 còn khẳng định cần ưu tiên dành quỹ đất thích đáng tại các khu vực quanh các ga đường sắt lớn, ga đường sắt tốc độ cao và ga đường sắt đô thị để phát triển các đô thị TOD và các khu chức năng. Nguồn thu từ việc phát triển đô thị này sẽ được sử dụng để tái đầu tư vào hệ thống hạ tầng đường sắt quốc gia, thúc đẩy sự phát triển đồng bộ và bền vững.

Thách thức và triển vọng của khu đô thị TOD tại Việt Nam

Mặc dù mang lại nhiều tiềm năng, việc triển khai khu đô thị TOD tại Việt Nam cũng đối mặt với không ít thách thức. Một trong những rào cản lớn nhất là công tác giải phóng mặt bằng và bồi thường, hỗ trợ tái định cư. Việc thu hồi đất ở những khu vực đô thị đã phát triển với mật độ dân cư cao đòi hỏi nguồn lực tài chính lớn và sự đồng thuận của cộng đồng. Bên cạnh đó, việc tích hợp quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch giao thông công cộng một cách đồng bộ, hiệu quả cũng là một bài toán khó, yêu cầu sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền và các bên liên quan.

Tuy nhiên, với sự quan tâm và định hướng rõ ràng từ Trung ương đến địa phương, cùng với nhu cầu phát triển đô thị bền vững ngày càng cao, triển vọng của mô hình TOD tại Việt Nam là rất lớn. Việc học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia đi trước như Nhật Bản, Singapore, hay Hàn Quốc, kết hợp với các chính sách đặc thù đã được thí điểm tại TP.HCM, sẽ giúp Việt Nam từng bước hoàn thiện và nhân rộng mô hình này. Đây được kỳ vọng sẽ là động lực quan trọng để các thành phố của Việt Nam phát triển hiện đại, văn minh và đáng sống hơn trong tương lai.

Câu hỏi thường gặp về khu đô thị TOD

TOD là viết tắt của từ gì?

TOD là viết tắt của cụm từ tiếng Anh “Transit Oriented Development”, có nghĩa là Phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng.

Mục tiêu chính của mô hình TOD là gì?

Mục tiêu chính của mô hình TOD là khuyến khích sử dụng giao thông công cộng, giảm sự phụ thuộc vào phương tiện cá nhân, giảm ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường và tạo ra các khu đô thị bền vững, tiện nghi.

TOD mang lại lợi ích gì cho cư dân đô thị?

Cư dân đô thị được hưởng lợi từ việc dễ dàng tiếp cận các tiện ích, công việc, dịch vụ; giảm chi phí đi lại; có môi trường sống lành mạnh hơn; và tăng cường tương tác cộng đồng.

Việt Nam đang triển khai mô hình TOD như thế nào?

Việt Nam đang thí điểm mô hình TOD tại Thành phố Hồ Chí Minh theo Nghị quyết 98/2023/QH15, đồng thời có định hướng quốc gia về hoàn thiện mô hình này thông qua các nghị quyết và kết luận của Đảng và Chính phủ.

Những thách thức khi triển khai TOD là gì?

Các thách thức chính bao gồm công tác giải phóng mặt bằng, nguồn vốn đầu tư lớn, sự phức tạp trong tích hợp quy hoạch sử dụng đất và giao thông, cũng như yêu cầu về sự phối hợp đa ngành.

Sự khác biệt giữa TOD và phát triển đô thị truyền thống là gì?

TOD ưu tiên phát triển xung quanh các trạm giao thông công cộng, khuyến khích đi bộ, xe đạp và mật độ cao, đa chức năng. Phát triển đô thị truyền thống thường tập trung vào phương tiện cá nhân, có thể dẫn đến đô thị mở rộng không kiểm soát và phụ thuộc nhiều vào ô tô.

Vai trò của giao thông công cộng trong TOD?

Giao thông công cộng là xương sống của mô hình TOD. Nó đóng vai trò trung tâm trong việc kết nối các khu vực chức năng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển của cư dân và là yếu tố định hình cấu trúc phát triển đô thị.

Mô hình khu đô thị TOD là gì không chỉ là một chiến lược quy hoạch mà còn là tầm nhìn về một tương lai đô thị bền vững và đáng sống hơn. Với những lợi ích toàn diện từ kinh tế, môi trường đến xã hội, TOD đang dần khẳng định vai trò quan trọng trong việc định hình các thành phố hiện đại. Hy vọng những thông tin từ Bartra Wealth Advisors Việt Nam đã giúp quý độc giả có cái nhìn rõ nét hơn về tiềm năng của mô hình này.