Khát vọng xây dựng một trung tâm giáo dục đại học đồng bộ và hiện đại tại Hưng Yên, mang tên khu đô thị đại học Phố Hiến, từng được kỳ vọng sẽ giảm áp lực đô thị và nâng cao chất lượng giáo dục. Tuy nhiên, sau 13 năm triển khai với hàng nghìn tỷ đồng đầu tư, dự án này đang đứng trước nguy cơ bị dừng hoạt động, để lại nhiều tiếc nuối và bài học sâu sắc. Bartra Wealth Advisors Việt Nam tin rằng việc tìm hiểu về dự án này sẽ mang lại góc nhìn thú vị về những thách thức trong phát triển đô thị.
Giấc Mơ Về Một Khu Đô Thị Đại Học Phố Hiến Hiện Đại
Ý tưởng quy hoạch các đô thị đại học với đầy đủ tiện ích, hiện đại nhằm nâng cao chất lượng đào tạo đại học là một định hướng chiến lược cần thiết cho sự phát triển giáo dục của quốc gia. Việc di dời hàng trăm cơ sở đào tạo đại học, cao đẳng ra khỏi nội đô các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM cũng được xem là giải pháp hữu hiệu để giảm áp lực lên hạ tầng đô thị. Dự án khu đô thị đại học Phố Hiến ra đời trong bối cảnh đó, với kỳ vọng trở thành một trung tâm giáo dục trọng điểm của vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và thủ đô Hà Nội.
Được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đầu tư xây dựng từ năm 2009, khu đại học Phố Hiến được thiết kế theo mô hình đô thị đại học, với quy mô xây dựng khoảng 1.000 ha. Trong đó, khoảng 700 ha dành cho việc xây dựng cơ sở giáo dục đại học, nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, còn 300 ha còn lại được quy hoạch để phát triển đô thị dân sinh và thương mại dịch vụ. Mục tiêu đề ra là đào tạo khoảng 80.000 sinh viên và thu hút 500 – 1.000 cán bộ, nhân viên làm việc tại các cơ sở nghiên cứu.
Khu Đại Học Phố Hiến Sau 13 Năm: Thực Tế Hoang Vắng
Sau hơn một thập kỷ triển khai, bức tranh thực tế của khu đô thị đại học Phố Hiến lại đối lập hoàn toàn với những kỳ vọng ban đầu. Thay vì sự sầm uất của các trường đại học và sinh viên, nhiều diện tích đất trong khu vực này đang bị bỏ hoang, biến thành bãi chăn thả gia súc. Đây là một thực trạng đáng buồn, khiến nhiều người không khỏi bất ngờ khi tỉnh Hưng Yên đề xuất Thủ tướng cho dừng triển khai dự án.
Sự Thờ Ơ Của Các Trường Đại Học Đối Với Dự Án Phố Hiến
Ban đầu, dự án Phố Hiến dự kiến thu hút hơn 10 trường đại học lớn như Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học Nông nghiệp 1, Đại học Công đoàn, Học viện Ngân hàng, Đại học Ngoại thương, và nhiều trường khác. Tỉnh Hưng Yên cũng đã rất nỗ lực, khảo sát và lên phương án sơ bộ cho việc di dời, thậm chí đưa ra cơ chế hỗ trợ 100% kinh phí giải phóng mặt bằng cho các trường công lập. Tuy nhiên, cho đến nay, chỉ có Trường Đại học Thủy lợi và Trường Đại học Chu Văn An xây dựng cơ sở tại đây.
Mặc dù đã có hai trường đi vào hoạt động từ năm 2017, hiệu quả đào tạo vẫn còn hạn chế. Trường Đại học Chu Văn An đã đầu tư 34 tỷ đồng, trong khi Trường Đại học Thủy lợi đầu tư lên tới 1.421,5 tỷ đồng bằng vốn vay ODA. Số lượng sinh viên theo học tại cơ sở mới là rất ít, chủ yếu là các hình thức liên thông, liên kết, giáo dục quốc phòng, thực tập chuyên ngành hoặc đào tạo thạc sĩ. Nhiều trường khác, dù từng bày tỏ ý định di dời, lại không hề hay biết về chủ trương này hoặc cho rằng quy mô trường nhỏ, không thuộc diện phải di dời.
<>Xem Thêm Bài Viết:<>- Chuyển Đổi 200 Đô La Mỹ Sang Tiền Việt Chính Xác Nhất
- Phân Tích Chuyên Sâu Về **Cổ Phiếu VNM**: Tiềm Năng Đầu Tư Đầy Hứa Hẹn
- Đầu tư định cư Úc: Lộ trình và Tiềm năng Ổn định
- Định Cư Canada Diện Khởi Nghiệp: Cơ Hội Và Thách Thức
- Giá Vàng Có Hạ Không: Phân Tích Xu Hướng Thị Trường Hiện Tại
Hoạt Động Kém Hiệu Quả và Hạ Tầng Đìu Hiu
Hình ảnh khu ký túc xá Đại học Thủy lợi trong khu đại học Phố Hiến nhìn từ bên ngoài trông hoang vắng, không bóng người, là minh chứng rõ ràng cho sự thiếu hụt sinh viên và giảng viên. Nhiều phòng học bỏ không suốt nhiều năm, bàn ghế phủ kín bụi bặm bên trong giảng đường. Thậm chí, khu ký túc xá được trang bị điều hòa, bình nóng lạnh cũng không được sử dụng hiệu quả.
Ký túc xá vắng người tại khu đại học Phố Hiến, Hưng Yên
Để giảm thiểu lãng phí cơ sở vật chất, từ đầu năm 2021, Trường Đại học Thủy lợi đã ký hợp đồng với Bộ Quốc phòng, chuyển đổi cơ sở tại đây thành trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh, phục vụ đào tạo nghiệp vụ cho sinh viên nhiều trường khu vực Hà Nội. Tương tự, Trường Đại học Chu Văn An chủ yếu đào tạo tại chức, liên thông, liên kết nên sinh viên chỉ đến học vào cuối tuần. Thực trạng này cho thấy sự thiếu tính đồng bộ và hấp dẫn của đô thị giáo dục này trong việc thu hút người học và người dạy.
Phân Tích Nguyên Nhân Thất Bại Khu Đô Thị Đại Học Hưng Yên
Việc di dời các trường đại học ra khỏi nội đô các thành phố lớn, dù là một chủ trương đúng đắn và bài bản, đã gặp phải nhiều rào cản khiến khu đô thị đại học Hưng Yên không thể phát triển như kỳ vọng. Ông Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển Đô thị Việt Nam, nguyên Giám đốc Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội, đã chỉ ra ba khó khăn chính.
Thiếu Quỹ Đất Lớn và Nguồn Lực Tài Chính
Một trong những thách thức lớn nhất là việc tìm kiếm quỹ đất đủ lớn, không chỉ về diện tích mà còn về tính phù hợp cho phát triển đô thị giáo dục tích hợp. Bên cạnh đó, các trường đại học gặp phải khó khăn về nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ sở mới. Việc chuyển đổi tài sản và quyền sử dụng đất từ cơ sở cũ để tạo vốn xây dựng tại địa điểm mới không phải lúc nào cũng thuận lợi, khiến nhiều kế hoạch bị đình trệ. Tính đến nay, tỉnh Hưng Yên đã đầu tư khoảng 3.261,9 tỷ đồng vào khu đô thị Phố Hiến, nhưng tỷ lệ hoàn thành các hạng mục vẫn rất thấp, chỉ đạt 8,2% cho đất xây trường và 28,52% cho đất đô thị.
Thiếu Cơ Chế, Chính Sách Hỗ Trợ Đồng Bộ
Việc di dời một trường đại học không chỉ đơn thuần là chuyển đổi địa điểm, mà còn là tổ chức lại cuộc sống của hàng nghìn cán bộ, giảng viên và sinh viên. Theo ông Nghiêm, cần phải tính toán đến nơi ở cho giảng viên, chuyên gia với giá cả hợp lý, điều mà hiện tại chúng ta vẫn chưa có được. Sự thiếu hụt nhà ở, ký túc xá và các tiện ích xã hội, dịch vụ dân sinh đồng bộ tại các khu đại học mới đã làm giảm sức hấp dẫn của dự án. Thực tế cho thấy, dự án Đại học Quốc gia Hà Nội tại Hòa Lạc, sau hơn 20 năm triển khai, cũng mới chỉ đưa được khoảng 4.000 sinh viên lên học tập, trong khi nhà ở cho cán bộ, giảng viên vẫn chưa được xây dựng.
Tâm Lý E Ngại Của Giảng Viên và Sinh Viên
Tâm lý e ngại di chuyển đến cơ sở mới của cán bộ, giảng viên và sinh viên là một rào cản đáng kể. Sinh viên, đặc biệt là những người đến từ các tỉnh lẻ, thường mong muốn được học tập tại các trung tâm lớn như Hà Nội để dễ dàng tiếp cận các cơ hội việc làm thêm, thực tập và phát triển bản thân. Phạm Thị Ngọc Ánh, sinh viên Đại học Bách khoa Hà Nội, chia sẻ rằng nếu phải học ở các tỉnh, cô sẽ không sẵn sàng theo học vì ở trung tâm sẽ thuận lợi hơn cho việc học tập và tìm kiếm cơ hội làm quen với công việc tương lai.
Sinh viên Đại học Bách khoa Hà Nội học tập tại nội thành
Một hiệu trưởng của trường thuộc diện di dời cũng tiết lộ rằng khoảng 70% sinh viên của trường vừa đi học vừa đi làm thêm. Điều này cho thấy tầm quan trọng của môi trường đô thị sầm uất đối với sinh viên, không chỉ trong học tập mà còn trong việc tìm kiếm thu nhập và kinh nghiệm sống. Việc chuyển đến một khu đô thị đại học ở tỉnh lẻ, thiếu tiện ích và cơ hội, khiến sinh viên cảm thấy như đang học ở quê, điều mà họ không hề mong muốn.
Kết Thúc Giấc Mơ Khu Đô Thị Đại Học Phố Hiến và Đề Xuất Điều Chỉnh
Với những khó khăn và thực trạng không mấy khả quan, dự án khu đô thị đại học Phố Hiến đang đứng trước nguy cơ phải chấm dứt. Sự thất bại này không chỉ gây lãng phí nguồn lực mà còn để lại nhiều bài học đắt giá về quy hoạch và triển khai các dự án quy mô lớn.
Tỉnh Hưng Yên Đề Xuất Dừng Dự Án
Việc triển khai dự án Phố Hiến không đạt được hiệu quả như mong đợi đã khiến UBND tỉnh Hưng Yên phải đề xuất Thủ tướng điều chỉnh mục tiêu sử dụng đất. Từ một đô thị giáo dục, khu đất này có thể sẽ được chuyển đổi thành đất xây dựng khu, cụm công nghiệp công nghệ cao, công nghệ sạch, hoặc đất đô thị thương mại, dịch vụ để phát triển các công trình hạ tầng xã hội và dân sinh. Gần đây nhất, tỉnh Hưng Yên đã có tờ trình Thủ tướng xin kết thúc và đóng lại dự án xây dựng khu đô thị đại học Phố Hiến, thu hẹp quy mô chỉ còn khoảng 200 ha để bố trí cho những trường còn có nhu cầu.
Bài Học Từ Thất Bại Của Dự Án Phố Hiến
Chủ tịch UBND tỉnh Hưng Yên Trần Quốc Văn đã liệt kê tám nguyên nhân chính dẫn đến sự bất thành của dự án đô thị đại học Phố Hiến. Những nguyên nhân này bao gồm sự chậm trễ trong bàn giao quy hoạch phân khu dự án; các trường gặp khó khăn về nguồn vốn đầu tư xây dựng và vướng mắc trong chuyển đổi tài sản, quyền sử dụng đất cơ sở cũ để tạo vốn xây dựng. Ngoài ra, sự e ngại của các trường trong việc tuyển sinh viên khi chuyển về địa điểm mới xa Hà Nội; việc huy động vốn để giải phóng mặt bằng và đầu tư cơ sở mới không đảm bảo kế hoạch cũng là những yếu tố quan trọng. Thêm vào đó, việc chưa quyết liệt trong di dời các trường ra khỏi Hà Nội; mô hình dự án là mới nhưng nhiệm vụ triển khai liên quan nhiều ngành lại không được phân công rõ ràng. Cuối cùng, dự án triển khai trong thời kỳ thị trường bất động sản đóng băng gây khó khăn trong huy động vốn, cùng với hạ tầng xã hội và dịch vụ dân sinh tại khu đô thị đại học Phố Hiến còn thiếu thốn, đã góp phần tạo nên một thất bại đáng tiếc.
Sự thất bại của khu đô thị đại học Phố Hiến là một minh chứng rõ nét cho những thách thức trong việc triển khai các dự án quy hoạch đô thị và giáo dục quy mô lớn tại Việt Nam. Nó không chỉ là vấn đề về tài chính hay quy hoạch đơn thuần, mà còn liên quan sâu sắc đến yếu tố con người, tâm lý xã hội và sự đồng bộ của các chính sách vĩ mô. Việc rút ra bài học kinh nghiệm từ trường hợp này là vô cùng cần thiết để định hướng cho các dự án phát triển tương tự trong tương lai. Bartra Wealth Advisors Việt Nam hy vọng bài viết đã cung cấp cho quý độc giả cái nhìn toàn diện về một dự án đầy tham vọng nhưng dang dở, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đánh giá kỹ lưỡng các yếu tố kinh tế – xã hội khi xem xét các khoản đầu tư lớn.
Câu hỏi Thường Gặp (FAQs)
-
Khu đô thị đại học Phố Hiến là gì?
Khu đô thị đại học Phố Hiến là một dự án quy hoạch phát triển trung tâm giáo dục đại học và nghiên cứu khoa học tại Hưng Yên, được Thủ tướng phê duyệt năm 2009 với quy mô khoảng 1.000 ha, nhằm di dời các trường đại học khỏi nội đô Hà Nội. -
Mục tiêu ban đầu của dự án này là gì?
Mục tiêu chính là mở rộng quy mô, nâng cao chất lượng giáo dục đại học, giảm áp lực đô thị cho Hà Nội, và tạo ra một mô hình cơ sở giáo dục, nghiên cứu khoa học tập trung, hiện đại cho vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ. -
Tại sao dự án khu đô thị đại học Phố Hiến lại thất bại?
Dự án thất bại do nhiều nguyên nhân như khó khăn về nguồn vốn đầu tư của các trường, thiếu cơ chế chính sách hỗ trợ đồng bộ (đặc biệt là nhà ở cho giảng viên và tiện ích xã hội), tâm lý e ngại của sinh viên và giảng viên khi chuyển về địa điểm xa trung tâm, cùng với sự chậm trễ trong bàn giao quy hoạch và thị trường bất động sản đóng băng. -
Có bao nhiêu trường đại học thực sự chuyển về khu đô thị Phố Hiến?
Chỉ có hai trường đại học là Đại học Thủy lợi và Đại học Chu Văn An đã xây dựng cơ sở tại đây, mặc dù ban đầu có hơn 10 trường được dự kiến. -
Tình trạng hiện tại của khu đô thị đại học Phố Hiến như thế nào?
Nhiều diện tích đất bị bỏ hoang, biến thành bãi chăn thả gia súc. Các cơ sở đã xây dựng hoạt động kém hiệu quả, với số lượng sinh viên hạn chế, chủ yếu đào tạo liên thông, liên kết hoặc giáo dục quốc phòng. -
Tỉnh Hưng Yên có đề xuất gì cho tương lai của dự án này?
Tỉnh Hưng Yên đã đề xuất Thủ tướng dừng triển khai dự án, thu hẹp quy mô xuống khoảng 200 ha và điều chỉnh mục tiêu sử dụng đất thành các khu công nghiệp công nghệ cao, khu đô thị thương mại, dịch vụ. -
Tổng số tiền đầu tư vào khu đô thị Phố Hiến là bao nhiêu?
Tỉnh Hưng Yên đã đầu tư khoảng 3.261,9 tỷ đồng vào khu đại học Phố Hiến, nhưng tỷ lệ hoàn thành các hạng mục vẫn còn rất thấp. -
Bài học rút ra từ thất bại của dự án này là gì?
Bài học rút ra bao gồm sự cần thiết của cơ chế tài chính rõ ràng, chính sách hỗ trợ toàn diện cho người học và người dạy, đánh giá kỹ lưỡng tâm lý xã hội, và sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp ngành trong việc triển khai các dự án quy hoạch lớn.
