Câu hỏi Hamas là nước nào thường xuyên xuất hiện khi đề cập đến các cuộc xung đột tại Trung Đông. Điều quan trọng cần làm rõ là Hamas không phải là một quốc gia, mà là một tổ chức phức tạp với vai trò chính trị và quân sự sâu rộng trong bối cảnh xung đột Israel-Palestine. Việc tìm hiểu bản chất của tổ chức Hamas giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện hơn về một trong những điểm nóng địa chính trị quan trọng nhất thế giới, ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh từ an ninh đến kinh tế toàn cầu.
Bản chất của Hamas: Một phong trào chính trị và vũ trang
Hamas, viết tắt của “Phong trào Kháng chiến Hồi giáo”, được thành lập vào ngày 15 tháng 12 năm 1987, trùng với thời điểm bùng nổ cuộc nổi dậy Intifada lần thứ nhất của người Palestine. Đây không phải là một quốc gia mà là một tổ chức chính trị Hồi giáo có cánh vũ trang mạnh mẽ, Lữ đoàn Izz ad-Din al-Qassam. Hamas đã và đang đóng vai trò trung tâm trong cục diện chính trị và quân sự tại Dải Gaza, một trong những vùng lãnh thổ tranh chấp gay gắt nhất thế giới.
Kể từ năm 2007, sau một cuộc bầu cử và xung đột với Fatah, Hamas đã nắm quyền kiểm soát Dải Gaza. Tổ chức này được Hoa Kỳ, Liên minh Châu Âu, Vương quốc Anh và nhiều quốc gia khác coi là một tổ chức khủng bố. Mục tiêu công khai và không thay đổi của Hamas là giải phóng hoàn toàn “lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng”, tiến tới xây dựng một chính thể Hồi giáo tại đó. Theo quan điểm của Hamas, “lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng” bao gồm toàn bộ lãnh thổ Israel hiện nay cùng với Dải Gaza và Bờ Tây, đồng thời bác bỏ hoàn toàn việc thành lập nhà nước Israel vào năm 1948.
Bối cảnh lịch sử và sự thành lập của tổ chức Hamas
Sự ra đời của Hamas trong những năm cuối thập niên 1980 phản ánh một sự chuyển đổi trong phong trào quốc gia Palestine. Hamas xuất phát từ nhánh Palestine của phong trào Huynh đệ Hồi giáo (Muslim Brotherhood), một tổ chức có tầm ảnh hưởng rộng khắp trong thế giới Ả Rập. Khác với Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO) và phe Fatah của Yasser Arafat – vốn chủ yếu theo chủ nghĩa dân tộc thế tục – Hamas nhấn mạnh vào một bản sắc Hồi giáo cho cuộc đấu tranh Palestine.
Ban đầu, tổ chức này tập trung vào các hoạt động xã hội, giáo dục và từ thiện tại các cộng đồng Palestine, tạo dựng nền tảng vững chắc trong dân chúng. Tuy nhiên, cùng với đó là sự phát triển của cánh vũ trang, nhằm mục tiêu chống lại sự chiếm đóng của Israel. Triết lý của Hamas dựa trên quan điểm rằng bạo lực là phương tiện hợp pháp để đạt được các mục tiêu chính trị, một lập trường đã dẫn đến nhiều cuộc xung đột đẫm máu trong khu vực.
Năng lực quân sự và nguồn lực của tổ chức Hamas
Để hiểu rõ hơn về Hamas, việc phân tích năng lực quân sự và mạng lưới hậu cần của họ là rất cần thiết. Mặc dù không phải là một quốc gia với quân đội chính quy, nhưng cánh quân sự của Hamas, Lữ đoàn Al-Qassam, sở hữu khả năng tác chiến đáng kể. Họ đã xây dựng một mạng lưới đường hầm phức tạp dưới lòng đất ở Dải Gaza, thường được gọi là “Metros” hoặc “Gaza Underground”. Mạng lưới này được sử dụng để buôn lậu vũ khí, vật tư cần thiết để chế tạo hàng ngàn quả tên lửa và máy bay không người lái (UAV) tự chế.
<>Xem Thêm Bài Viết:<>- Biểu Đồ Giá Vàng Thế Giới Qua Các Năm: Phân Tích Toàn Diện Xu Hướng
- Chính Sách Hỗ Trợ Lao Động Quốc Tế Định Cư Tại Canada
- Mục tiêu 500 Tỷ USD và Quy Đổi Giá Trị Kinh Tế Việt Nam
- Cuộc Sống Người Việt Ở Hungary: Toàn Cảnh Hòa Nhập Và Phát Triển
- 1 Đô La Canada Bằng Bao Nhiêu Tiền Việt Nam? Cập Nhật Tỷ Giá Mới Nhất
Hamas liên tục nâng cấp kho vũ khí của mình, từ các loại tên lửa tầm ngắn đến tầm xa hơn, có khả năng vươn tới các thành phố lớn của Israel. Tuy nhiên, số lượng máy bay không người lái của Hamas vẫn còn hạn chế, và lực lượng phòng không hiện đại của Israel như Vòm Sắt có thể vô hiệu hóa phần lớn các mối đe dọa này. Bất chấp những thách thức về công nghệ và quân sự, tổ chức này vẫn duy trì một lực lượng chiến đấu được huấn luyện và trang bị khá tốt, ước tính có hàng chục ngàn chiến binh hoạt động ở Dải Gaza và Bờ Tây.
Vai trò của Iran và các đối tác khu vực trong việc hỗ trợ Hamas
Một yếu tố then chốt giúp Hamas duy trì hoạt động và năng lực quân sự là sự hậu thuẫn từ bên ngoài, đặc biệt là từ Iran. Iran đã cung cấp hỗ trợ đáng kể cho Hamas về tài chính, huấn luyện quân sự và chuyển giao công nghệ vũ khí. Sự hỗ trợ này giúp tổ chức Hamas có khả năng sản xuất vũ khí trong nước, giảm bớt sự phụ thuộc vào việc buôn lậu hoàn toàn. Ngoài Iran, Hamas cũng có mối quan hệ và phối hợp với một số nhóm vũ trang khác trong khu vực, tạo thành một mạng lưới chống Israel rộng lớn hơn.
Mối quan hệ này không chỉ giúp Hamas về mặt vật chất mà còn cung cấp một lớp bảo vệ chính trị và chiến lược trong khu vực. Dù vậy, mức độ ảnh hưởng của Iran đối với các quyết định chiến thuật của Hamas vẫn là một chủ đề phức tạp và thường xuyên được tranh luận giữa các nhà phân tích. Sự hỗ trợ này là một phần quan trọng trong việc định hình các cuộc xung đột tại Dải Gaza và tác động đến sự ổn định chung của Trung Đông.
Hamas và các cuộc xung đột với Israel
Kể từ khi Hamas nắm quyền kiểm soát Dải Gaza vào năm 2007, khu vực này đã trở thành điểm nóng thường xuyên của các cuộc đối đầu vũ trang với Israel. Israel tuyên bố Dải Gaza dưới sự cai trị của Hamas là “thế lực thù địch” và đã áp đặt một loạt các biện pháp trừng phạt nghiêm ngặt, bao gồm hạn chế nhập khẩu và đóng cửa biên giới, cắt điện. Các cuộc tấn công bằng tên lửa từ Hamas vào Israel vẫn tiếp diễn, và ngược lại, Israel cũng thường xuyên thực hiện các chiến dịch không kích vào Dải Gaza.
Tổng cộng, đã có ít nhất bốn cuộc chiến toàn diện giữa hai bên. Lần xung đột gần nhất trước ngày 7 tháng 10 năm 2023 là vào năm 2021. Cuộc chiến này bùng phát sau nhiều tuần leo thang đối đầu ở Jerusalem, đặc biệt là sau vụ lực lượng an ninh Israel đột kích vào khu phức hợp Nhà thờ Hồi giáo Al-Aqsa, một thánh địa linh thiêng thứ ba của đạo Hồi. Đáp lại, Hamas đã bắn một loạt tên lửa vào Israel, dẫn đến chiến dịch không kích trả đũa của Israel làm hơn 250 người ở Dải Gaza thiệt mạng, trong khi phía Israel mất 14 thường dân và 1 binh sĩ.
Tác động của xung đột lên người dân Dải Gaza
Các cuộc xung đột liên miên giữa Hamas và Israel đã gây ra những hậu quả tàn khốc cho hơn hai triệu người Palestine sống ở Dải Gaza. Đây là một trong những khu vực có mật độ dân số cao nhất thế giới và chịu ảnh hưởng nặng nề từ phong tỏa kinh tế. Thiệt hại về người và của cải vật chất sau mỗi đợt giao tranh là rất lớn, với hàng ngàn ngôi nhà bị phá hủy và cơ sở hạ tầng thiết yếu bị hư hại. Tình hình nhân đạo ở Gaza thường xuyên ở mức báo động, với tình trạng thiếu điện, nước sạch và các dịch vụ y tế cơ bản.
Tổ chức Hamas vừa là lực lượng quản lý dân sự ở Gaza, vừa là bên tham gia vào cuộc chiến. Vai trò kép này tạo ra nhiều thách thức, khi Hamas phải đối mặt với áp lực từ bên trong để cung cấp cuộc sống ổn định cho người dân, đồng thời duy trì khả năng đối đầu quân sự với Israel. Sự phức tạp này càng làm cho cuộc sống của người dân Gaza thêm phần khó khăn và bấp bênh, khi họ là những người trực tiếp gánh chịu hậu quả của các hành động quân sự.
Cuộc tấn công bất ngờ vào ngày 7 tháng 10 năm 2023, được Hamas gọi là “Chiến dịch Bão Al-Aqsa”, là một minh chứng rõ nét cho sự leo thang căng thẳng. Hamas đổ lỗi cho hành vi “xúc phạm” Nhà thờ Hồi giáo Al-Aqsa từ phía Israel là nguyên nhân châm ngòi. Nhà thờ Hồi giáo Al-Aqsa (mà phía Israel gọi là Núi Đền ở Đông Jerusalem) là một trong những địa điểm bị tranh chấp khốc liệt nhất trên thế giới, mang ý nghĩa cực kỳ quan trọng đối với cả người Hồi giáo và người Do Thái. Vụ tấn công này, theo tuyên bố của Hamas, chỉ mới là sự khởi đầu, kêu gọi người Palestine tham gia vào chiến dịch.
Trong bối cảnh địa chính trị phức tạp của Trung Đông, việc hiểu rõ Hamas là nước nào hay đúng hơn là một tổ chức như thế nào, là chìa khóa để nắm bắt được các diễn biến xung quanh xung đột Israel-Palestine. Tổ chức Hamas không phải là một quốc gia nhưng đóng vai trò trung tâm trong bức tranh chính trị và quân sự của khu vực, ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc sống của hàng triệu người. Đối với Bartra Wealth Advisors Việt Nam, việc theo dõi sát sao những diễn biến này là điều cần thiết để đưa ra những phân tích chính xác về các yếu tố địa chính trị có thể tác động đến thị trường đầu tư và di trú toàn cầu.
Các câu hỏi thường gặp về Hamas
- Hamas là nước nào và có phải là một quốc gia không?
Hamas không phải là một quốc gia. Đây là một tổ chức chính trị Hồi giáo và quân sự của người Palestine. - Tổ chức Hamas được thành lập khi nào và bởi ai?
Hamas được thành lập vào ngày 15 tháng 12 năm 1987 bởi Sheikh Ahmed Yassin và các thành viên khác của phong trào Huynh đệ Hồi giáo. - Mục tiêu chính của tổ chức Hamas là gì?
Mục tiêu chính của Hamas là giải phóng hoàn toàn “lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng” và thành lập một nhà nước Hồi giáo Palestine, đồng thời bác bỏ sự tồn tại của Israel. - Ai hỗ trợ tài chính và quân sự cho Hamas?
Iran là nguồn hỗ trợ chính về tài chính, huấn luyện và công nghệ vũ khí cho Hamas. - Hamas kiểm soát khu vực nào?
Hamas đã nắm quyền kiểm soát Dải Gaza kể từ năm 2007. - Tại sao cộng đồng quốc tế lại có nhiều quan điểm khác nhau về Hamas?
Nhiều quốc gia (như Mỹ, EU, Anh) coi Hamas là một tổ chức khủng bố do các hoạt động quân sự của họ, trong khi một số khác coi họ là một phong trào kháng chiến hợp pháp hoặc một chính đảng đại diện cho nguyện vọng của người Palestine. - Lữ đoàn Al-Qassam có liên quan gì đến Hamas?
Lữ đoàn Izz ad-Din al-Qassam là cánh quân sự của Hamas, chịu trách nhiệm thực hiện các hoạt động vũ trang. - Xung đột giữa Hamas và Israel diễn ra thường xuyên không?
Có, các cuộc xung đột vũ trang giữa Hamas và Israel đã diễn ra thường xuyên kể từ năm 2007, với nhiều đợt leo thang nghiêm trọng. - Tình hình dân sự ở Dải Gaza bị ảnh hưởng như thế nào bởi Hamas?
Hamas vừa là lực lượng quản lý dân sự, vừa là bên tham gia xung đột, khiến người dân Dải Gaza chịu ảnh hưởng nặng nề bởi phong tỏa, thiếu thốn và các cuộc giao tranh. - Ý nghĩa của “Chiến dịch Bão Al-Aqsa” là gì?
“Chiến dịch Bão Al-Aqsa” là tên gọi mà Hamas đặt cho cuộc tấn công vào Israel ngày 7 tháng 10 năm 2023, tuyên bố nhằm đáp trả các hành vi “xúc phạm” Nhà thờ Hồi giáo Al-Aqsa từ phía Israel.
