Sự kiện chính quyền Mỹ tạm dừng hoạt động của Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) và Đài Á châu Tự do (RFA) đã gây ra làn sóng dư luận mạnh mẽ. Quyết định này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến hơn 1.300 nhân viên mà còn đặt ra nhiều câu hỏi về vai trò và tương lai của các cơ quan truyền thông quốc tế do Mỹ tài trợ, đặc biệt là trong bối cảnh địa chính trị toàn cầu đang có nhiều biến động.
Quyết định bất ngờ: Tạm ngừng hoạt động Đài Tiếng nói Hoa Kỳ và RFA
Vào ngày 15/3, hơn 1.300 nhân viên của Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) đã nhận thông báo nghỉ phép, đồng thời nguồn tài trợ cho Đài Á châu Tự do (RFA) và Đài Âu châu Tự do cũng chính thức bị chấm dứt. Sự kiện này diễn ra chỉ một ngày sau khi Tổng thống Donald Trump ký sắc lệnh cắt giảm hoạt động của bảy cơ quan liên bang trong đợt tinh gọn bộ máy hành chính. Quyết định này đã nhanh chóng trở thành tâm điểm chú ý của cộng đồng quốc tế, đặc biệt là tại các khu vực mà VOA và RFA có ảnh hưởng lớn.
Sắc lệnh của Tổng thống Trump, được ban hành vào ngày 14/3, kêu gọi loại bỏ “ở mức tối đa phù hợp với luật hiện hành” đối với bảy cơ quan, trong đó có Cơ quan Truyền thông Toàn cầu Hoa Kỳ (USAGM). USAGM là cơ quan chủ quản trực tiếp của VOA và RFA, các kênh truyền thông được tài trợ bởi chính phủ Mỹ và có hoạt động đưa tin sâu rộng về Việt Nam cũng như nhiều quốc gia khác. Động thái này là một phần của chiến dịch lớn hơn nhằm giảm thiểu chi tiêu công và tái cấu trúc các tổ chức nhà nước mà chính quyền cho là kém hiệu quả hoặc không cần thiết.
Bối cảnh chính trị và áp lực cắt giảm ngân sách
Việc tạm dừng hoạt động của các tổ chức truyền thông này không phải là một sự kiện đơn lẻ mà nằm trong chuỗi các biện pháp cắt giảm ngân sách do Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE), dưới sự lãnh đạo của tỷ phú Elon Musk, tiến hành. Bộ phận này đã cắt giảm nhiều cơ quan chính phủ, ngừng cấp vốn và sa thải hàng loạt nhân viên liên bang trong những tuần gần đây. Sự kiện này cũng phản ánh một xu hướng lớn hơn trong chính sách của chính quyền hiện tại, vốn ưu tiên hiệu quả kinh tế và giảm bớt gánh nặng thuế cho người dân.
Cùng ngày 15/3, RFA Tiếng Việt cũng xác nhận thông tin các khoản tài trợ liên bang dành cho RFA và các mạng lưới đối tác đã bị chấm dứt. Một số nhân viên của ban Việt ngữ RFA chia sẻ rằng họ đã phần nào đoán trước được diễn biến này. Họ cũng cho biết nguồn tiền hoạt động trong hai tháng đầu năm 2025 của RFA đã được chính phủ của Tổng thống Joe Biden chuyển đến trước khi ông kết thúc nhiệm kỳ, cho thấy sự chuyển giao chính trị cũng có ảnh hưởng đáng kể đến các quyết định tài chính.
Tác động sâu rộng lên nhân viên và hoạt động phát sóng toàn cầu
Sự thay đổi đột ngột này đã gây ra nhiều lo ngại trong cộng đồng nhân viên của VOA và RFA. Nhiều người đã nhận được email yêu cầu không đi làm và phải trả lại tất cả các thiết bị công ty. Một số nhân viên tại ban Việt ngữ của Đài Tiếng nói Hoa Kỳ đã bày tỏ sự lo lắng và phải sử dụng các ứng dụng gọi điện thoại bảo mật vì sợ bị nghe lén, điều này phản ánh mức độ bất an trong tình hình hiện tại. Việc giấu tên khi chia sẻ thông tin cũng cho thấy sự nhạy cảm và tầm quan trọng của vấn đề an toàn cá nhân.
<>Xem Thêm Bài Viết:<>- Việt Nam Nắm Giữ Trái Phiếu Mỹ: **12.000 USD Bằng Bao Nhiêu Tiền Việt Nam**?
- Tiền Malaysia Đổi Sang Tiền Việt Nam Hôm Nay: Phân Tích Chuyên Sâu
- Khám Phá **Khu Đô Thị Hanaka** Từ Sơn: Tầm Vóc Mới cho Bất Động Sản Bắc Ninh
- Tỷ Giá Liên Ngân Hàng: Khái Niệm Và Tác Động Toàn Diện
- Quy Đổi 70 Tệ Bằng Bao Nhiêu Tiền Việt Nam Chính Xác Hôm Nay
Các ảnh hưởng không chỉ dừng lại ở những nhân viên đang làm việc. Việc tạm thời đóng cửa các cơ quan thuộc USAGM, bao gồm RFA và Đài Tiếng nói Hoa Kỳ, cũng được cho là sẽ gây ảnh hưởng đến cả các nhân viên đã về hưu. Một cựu nhân viên RFA chia sẻ rằng số tiền mà RFA đóng góp cho bảo hiểm y tế của nhân viên về hưu – nếu làm việc trên 10 năm – sẽ bị chấm dứt. Nếu muốn duy trì chương trình bảo hiểm đó, họ phải bỏ ra 4.500 đô la một năm, một khoản tiền đáng kể đối với người đã nghỉ hưu.
Biển hiệu Đài Tiếng nói Hoa Kỳ VOA tại Washington DC, biểu tượng của truyền thông quốc tế Mỹ
Thách thức pháp lý và an sinh xã hội cho người lao động
Đối với các nhân viên quốc tịch nước ngoài đang làm việc tại Mỹ với thị thực lao động H1B, tình hình càng trở nên cấp bách. Họ sẽ phải rời khỏi Mỹ trong vòng 60 ngày kể từ khi bị sa thải, điều này đặt ra những thách thức lớn về việc ổn định cuộc sống và tìm kiếm cơ hội mới. Đây là một vấn đề an sinh xã hội nghiêm trọng, đặc biệt khi nhiều người đã dành nhiều năm cống hiến cho các đài phát thanh quốc tế này. Sự thiếu hụt các chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp hay gia hạn thị thực càng làm tăng thêm gánh nặng cho họ.
Tờ National Public Radio của Mỹ cũng đưa tin về “Ngày thứ Bảy đẫm máu tại VOA và các hệ thống thông tin do Mỹ tài trợ” vào ngày 15/3, khi nhân viên của Văn phòng Phát tranh Truyền hình Cuba, một cơ quan khác thuộc USAGM, cũng bị cho nghỉ việc tạm thời. Điều này cho thấy quy mô của đợt cắt giảm là rất lớn và ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống truyền thông đối ngoại của Mỹ. Các sai phạm mà USAGM đã công bố, bao gồm vi phạm an ninh quốc gia, chi tiêu lãng phí và khoản hoa hồng lớn, được sử dụng làm lý do chính đáng cho những quyết định cắt giảm này. Bà Kari Lake, cố vấn cấp cao của USAGM, nhấn mạnh: “Lãng phí, gian lận và lạm dụng tràn lan trong cơ quan này, và những người Mỹ đóng thuế Mỹ không nên phải tài trợ cho nó.”
Lịch sử và Sứ mệnh của Đài Tiếng nói Hoa Kỳ
Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) được thành lập vào năm 1942, trong bối cảnh Chiến tranh Thế giới thứ hai đang diễn ra ác liệt. Mục đích ban đầu của VOA là chống lại tuyên truyền của Đức Quốc xã và cung cấp thông tin đáng tin cậy cho công chúng toàn cầu. Trải qua nhiều thập kỷ, Đài Tiếng nói Hoa Kỳ đã phát triển thành một mạng lưới truyền thông rộng lớn, tiếp cận hàng trăm triệu người mỗi tuần trên khắp thế giới. Trước sắc lệnh của ông Trump, VOA được Reuters ước tính tiếp cận 360 triệu người mỗi tuần, thể hiện tầm ảnh hưởng đáng kể của nó.
Vào năm 2024, theo báo cáo mới nhất của USAGM gửi Quốc hội Mỹ, VOA có khoảng 3.500 nhân viên và hoạt động với ngân sách 886 triệu đô la. Con số này phản ánh quy mô và sự đầu tư lớn của chính phủ Mỹ vào lĩnh vực thông tin đối ngoại. Trong khi đó, RFA được thành lập vào năm 1996 với sứ mệnh cụ thể là cung cấp tin tức và thông tin chính xác, kịp thời cho các quốc gia châu Á nơi chính phủ được cho là “ngăn cấm tiếp cận báo chí tự do”. Các quốc gia này bao gồm Trung Quốc (kể cả Tân Cương và Tây Tạng), Việt Nam, Bắc Hàn, Lào, Campuchia và Myanmar.
Vai trò trong chính sách đối ngoại và thông tin quốc tế
Các tổ chức như Đài Tiếng nói Hoa Kỳ và RFA từ lâu đã được xem là công cụ quan trọng trong chính sách đối ngoại của Mỹ, đóng vai trò truyền bá các giá trị dân chủ, tự do và cung cấp thông tin khách quan đến những khu vực có kiểm duyệt gắt gao. Chúng đại diện cho một “sức mạnh mềm” của cường quốc này, giúp định hình nhận thức và ảnh hưởng đến dư luận quốc tế. Tuy nhiên, một nhân viên ban Việt ngữ VOA đã chia sẻ rằng các nhân vật cầm quyền hiện nay, bao gồm ông Trump và ông Musk, dường như không còn nhận thấy điều đó là cần thiết, dẫn đến những thay đổi chính sách đột ngột.
Phản ứng trong và ngoài nước về sự thay đổi của truyền thông Mỹ
Quyết định tạm ngừng hoạt động của các đài phát thanh quốc tế Mỹ đã nhận được nhiều phản ứng khác nhau. Trong nội bộ các cơ quan này, có sự chia rẽ về suy nghĩ về sự tồn tại của chúng. Một cựu nhân viên RFA, hiện đang làm việc tại một đài truyền thanh vùng Washington D.C., cho rằng có thể VOA không hoàn toàn chấm dứt tồn tại mà sẽ thu nhỏ lại rất nhiều. Ngược lại, một số nhân viên bày tỏ sự hoài nghi về việc tuân thủ luật pháp trong các quyết định hiện tại.
Cuối năm ngoái, Tổng thống Donald Trump từng bày tỏ mong muốn bà Kari Lake, một đồng minh chính trị và người đã phủ nhận kết quả bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020, sẽ lãnh đạo Đài Tiếng nói Hoa Kỳ. Bà Lake đã rời bỏ vị trí phát thanh viên tin tức vào năm 2021 để tham gia các cuộc tranh cử không thành công của Đảng Cộng hòa cho một ghế Thượng viện Mỹ ở bang Arizona và làm thống đốc bang này. Những ý định này cho thấy một sự thay đổi tiềm năng trong định hướng và quản lý của VOA nếu bà được bổ nhiệm.
Tương lai của các đài phát thanh quốc tế Mỹ
Trước đây, vào năm 2020, ông Trump cũng từng bổ nhiệm ông Michael Pack, một đồng minh chính trị khác, lên điều hành USAGM. Ông Pack sau đó đã sa thải hàng loạt lãnh đạo của các cơ quan thuộc USAGM, bao gồm VOA và Đài Phát thanh Trung Đông, Đài Âu châu Tự do và Quỹ Công nghệ Mở. Hai lãnh đạo của RFA cũng đã xin từ chức vào thời điểm đó. Đến năm 2021, ông Pack đã từ chức theo yêu cầu của Tổng thống Biden, chỉ hai giờ sau khi ông Biden nhậm chức, và Kelu Chao, một giám đốc điều hành tin tức cấp cao của VOA, được bổ nhiệm làm Quyền Giám đốc điều hành. Lịch sử thay đổi nhân sự cấp cao cho thấy sự nhạy cảm chính trị của các vị trí này.
Tính đến ngày 16/3, truyền thông Việt Nam đã dẫn lại các trang tin quốc tế về việc cắt giảm VOA và RFA nhưng chưa đưa ra bình luận cụ thể. Trước đó, truyền thông trong nước đã nhiều lần chỉ trích Đài Tiếng nói Hoa Kỳ và RFA, cáo buộc các tổ chức này “xuyên tạc” và “bịa đặt” về tình hình Việt Nam, cũng như “chống phá Việt Nam”. Những cáo buộc này phản ánh quan điểm đối lập và mối quan hệ phức tạp giữa các đài phát thanh này và chính quyền Việt Nam.
Câu hỏi thường gặp về Đài Tiếng nói Hoa Kỳ và các đài phát thanh quốc tế Mỹ
1. Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) là gì?
Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) là một mạng lưới truyền thông đối ngoại chính thức của chính phủ Hoa Kỳ, được thành lập năm 1942. Mục tiêu chính của VOA là cung cấp thông tin khách quan và truyền bá các giá trị dân chủ của Mỹ đến thính giả toàn cầu thông qua phát thanh, truyền hình và nền tảng kỹ thuật số.
2. Tại sao chính quyền Mỹ lại tạm dừng hoạt động của VOA và RFA?
Việc tạm dừng hoạt động này là một phần trong nỗ lực cắt giảm ngân sách và tinh gọn bộ máy hành chính liên bang của chính quyền Mỹ. Cơ quan chủ quản của họ là USAGM đã bị cáo buộc có nhiều sai phạm về chi tiêu lãng phí, gian lận và thậm chí là vi phạm an ninh quốc gia.
3. Cơ quan Truyền thông Toàn cầu Hoa Kỳ (USAGM) là gì?
USAGM là một cơ quan độc lập của chính phủ Hoa Kỳ giám sát và tài trợ cho các mạng lưới truyền thông đối ngoại dân sự của Mỹ, bao gồm Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (VOA), Đài Á châu Tự do (RFA), Đài Phát thanh Trung Đông, Đài Âu châu Tự do, và Văn phòng Phát tranh Truyền hình Cuba.
4. Sự kiện này ảnh hưởng đến nhân viên VOA và RFA như thế nào?
Hơn 1.300 nhân viên của Đài Tiếng nói Hoa Kỳ đã bị cho nghỉ phép, và nguồn tài trợ cho RFA bị chấm dứt. Nhiều nhân viên phải đối mặt với việc mất việc làm, đặc biệt là những người có thị thực lao động H1B có thể phải rời Mỹ trong vòng 60 ngày. Các cựu nhân viên cũng có thể bị ảnh hưởng đến quyền lợi bảo hiểm y tế.
5. Đài Á châu Tự do (RFA) có sứ mệnh gì?
RFA được thành lập vào năm 1996 với mục đích cung cấp tin tức và thông tin chính xác, kịp thời cho các quốc gia châu Á nơi chính phủ hạn chế quyền tự do báo chí, bao gồm Việt Nam, Trung Quốc, Bắc Hàn, Lào, Campuchia và Myanmar.
6. Liệu VOA và RFA có thể hoạt động trở lại không?
Tương lai của VOA và RFA còn nhiều bất định. Một số chuyên gia nhận định rằng VOA có thể không chấm dứt hoàn toàn mà sẽ thu nhỏ lại đáng kể, tùy thuộc vào diễn biến chính trị và các chính sách trong tương lai của chính quyền Mỹ.
7. Phản ứng của truyền thông Việt Nam đối với sự kiện này là gì?
Truyền thông Việt Nam đã đưa tin về việc cắt giảm VOA và RFA dựa trên các nguồn tin quốc tế. Trước đây, các đài này thường xuyên bị truyền thông Việt Nam chỉ trích là “xuyên tạc” và “chống phá” tình hình Việt Nam.
8. Quyết định cắt giảm này có liên quan đến các nhân vật chính trị nào?
Quyết định này được ký bởi Tổng thống Donald Trump và nằm trong khuôn khổ các biện pháp cắt giảm của Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) do tỷ phú Elon Musk lãnh đạo. Trước đây, ông Trump cũng từng có những động thái nhằm kiểm soát và thay đổi bộ máy lãnh đạo của USAGM.
Quyết định tạm dừng hoạt động của Đài Tiếng nói Hoa Kỳ và Đài Á châu Tự do đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử truyền thông đối ngoại của Mỹ. Dù được giải thích là nhằm tối ưu hóa hiệu quả và cắt giảm lãng phí, sự kiện này vẫn gây ra nhiều lo ngại về ảnh hưởng đối với tự do thông tin và vai trò của Mỹ trên trường quốc tế. Bartra Wealth Advisors Việt Nam sẽ tiếp tục theo dõi sát sao những diễn biến này để cung cấp cái nhìn đa chiều và thông tin chính xác đến quý độc giả.
