Việc tìm kiếm và hồi hương hài cốt quân nhân Mỹ mất tích trong chiến tranh Việt Nam là một nhiệm vụ nhân đạo kéo dài hàng thập kỷ, gắn liền với nỗ lực bền bỉ của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ. Gần đây, một báo cáo đã đặt ra câu hỏi về hiệu quả và chi phí của hoạt động này, gây chú ý về mối quan hệ hợp tác đặc biệt giữa hai quốc gia cựu thù. Bài viết này sẽ đi sâu vào những khía cạnh khác nhau của câu chuyện, từ quan điểm chính thức của Bộ Quốc phòng Mỹ đến những quan ngại từ các tổ chức gia đình.
Sứ Mệnh Nhân Đạo của DPAA và Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ
Cơ quan Tìm kiếm Tù binh và Người mất tích trong chiến tranh (DPAA) là một tổ chức thuộc Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ, ra đời từ những nỗ lực không ngừng của các gia đình quân nhân Mỹ bị bắt làm tù binh hoặc mất tích trong chiến tranh Việt Nam. Sứ mệnh của DPAA là đảm bảo không một người lính nào bị bỏ lại phía sau, một nguyên tắc thiêng liêng mà chính phủ Mỹ luôn cam kết. Qua nhiều thập kỷ, DPAA đã phối hợp chặt chẽ với Văn phòng Việt Nam Tìm kiếm Người mất tích (VNOSMP) để thực hiện công việc đầy ý nghĩa này.
Giám đốc DPAA, ông Kelly McKeague, đã xác nhận rằng trong suốt 40 năm qua, 752 trường hợp quân nhân Mỹ mất tích đã được xác định danh tính và hồi hương. Ông nhấn mạnh rằng những nỗ lực nhân đạo này nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ cả chính phủ và nhân dân Việt Nam. Mối quan hệ hợp tác giữa hai quốc gia trong lĩnh vực này được coi là một mô hình điển hình, minh chứng cho sự vượt qua quá khứ để xây dựng lòng tin và hữu nghị. Sự hy sinh cao cả của những người lính không thể định giá bằng tiền, mà là một nghĩa vụ tinh thần và đạo đức sâu sắc.
Quang cảnh chiến tranh Việt Nam với máy bay ném bom và khói lửa
Nỗ Lực Nâng Cao Hiệu Quả Tìm Kiếm Hài Cốt
Trong bối cảnh các trường hợp còn lại ngày càng khó xác định danh tính, DPAA và VNOSMP đã không ngừng cải thiện quy trình và ứng dụng công nghệ mới để nâng cao hiệu quả tìm kiếm. Ông Kelly McKeague cho biết các kỹ thuật tiên tiến như khảo sát bằng máy bay không người lái và quét sonar dưới nước đang được áp dụng để rà soát các khu vực hẻo lánh và địa hình phức tạp, giúp công tác điều tra trở nên chính xác hơn.
Theo số liệu từ DPAA, kể từ năm 2015, hơn 97 đội điều tra và 167 đội khai quật đã được triển khai đến Việt Nam. Ngay cả trong giai đoạn khó khăn do đại dịch COVID-19 (2020-2021), phía Việt Nam vẫn chủ động tiến hành 30 đợt tìm kiếm và khai quật độc lập, thể hiện sự cam kết bền vững đối với sứ mệnh chung. Các khoản chi phí mà DPAA trả cho VNOSMP bao gồm nhiều hạng mục quan trọng như chuyến bay đến các vùng sâu, xây dựng lán trại, rà phá bom mìn, thuê đội ngũ lao động địa phương lên đến hơn 100 người, và sử dụng thiết bị khai quật chuyên dụng.
<>Xem Thêm Bài Viết:<>- Tiềm năng đầu tư tại khu đô thị mới thị trấn Chờ
- Tìm hiểu về Lệnh LO: Hướng dẫn giao dịch chứng khoán hiệu quả
- Khám Phá Top 10 Thành Phố Đáng Sống Nhất Canada 2024
- Quy Định Về Việc Làm Thêm Cho Du Học Sinh Tại Úc
- 1 Triệu Đô La Mỹ Là Bao Nhiêu Tiền Việt Nam?
Báo Cáo Phê Phán và Quan Ngại Về Chi Phí
Mới đây, Liên minh Quốc gia Gia đình Tù binh và Người mất tích Mỹ ở Đông Nam Á (National League) đã công bố một báo cáo gây tranh cãi, đặt câu hỏi về khoản chi 86 triệu USD của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ cho Việt Nam trong giai đoạn 2016-2024. Báo cáo này, được thực hiện bởi Tiến sĩ George J. Veith – một nhà sử học quân sự uy tín, khẳng định rằng chỉ có 25 trường hợp quân nhân mất tích được xác minh trong suốt chín năm đó.
Con số 25 hài cốt được hồi hương trong gần một thập kỷ bị cho là quá khiêm tốn so với những giai đoạn trước đây. Theo Tiến sĩ Veith, từ đầu thập niên 1970 đến khoảng năm 1983, Việt Nam đã bàn giao cho Mỹ khoảng 270-280 hài cốt lính Mỹ. Sự chênh lệch lớn này khiến National League và các gia đình quan ngại về hiệu quả của các khoản chi trả trực tiếp cho Bộ Ngoại giao Việt Nam, đồng thời tạo áp lực để DPAA xem xét lại một số chính sách liên quan.
Hải quân Hoa Kỳ khiêng quan tài tại Nghĩa trang Quốc gia Arlington
Thách Thức và Những Yếu Tố Cản Trở Từ Góc Nhìn Chuyên Gia
Mặc dù thừa nhận công tác khai quật ngày càng khó khăn do những khu vực dễ tiếp cận đã được xử lý trước, Tiến sĩ George J. Veith vẫn chỉ ra những yếu tố cho thấy công việc có thể được thực hiện tốt hơn và ít tốn kém hơn. Ông bày tỏ quan ngại về việc Việt Nam đã thu thập, lưu trữ và trưng bày nhiều tài liệu, vật dụng liên quan đến tù binh hoặc lính Mỹ tử trận trong các bảo tàng, nhưng những vật này chưa bao giờ được bàn giao hay thảo luận với DPAA.
Theo Tiến sĩ Veith, cần có áp lực để DPAA phối hợp chặt chẽ hơn với VNOSMP nhằm tiếp cận những tài liệu này và tìm hiểu rõ hơn về các vật phẩm trong hệ thống bảo tàng của Việt Nam. Ông cũng cáo buộc rằng về mặt lịch sử, chính quyền cộng sản Việt Nam đã xem hài cốt hoặc vật dụng cá nhân liên quan đến hài cốt lính Mỹ như một nguồn lợi chính trị hoặc kinh tế, từng sử dụng hài cốt quân nhân Pháp để phục vụ lợi ích của mình sau Chiến tranh Đông Dương lần thứ nhất.
Thay Đổi Ưu Tiên và Các Rào Cản Hiện Tại
Một trong những quan ngại lớn nhất mà Tiến sĩ Veith chỉ ra là vấn đề tìm kiếm hài cốt lính Mỹ đã bị đẩy xuống “đáy bảng ưu tiên” của chính phủ Mỹ. Vấn đề này, từng rất quan trọng trong quan hệ song phương, giờ đây được gộp chung vào mục “Di sản chiến tranh”, bao gồm cả chất độc da cam, người khuyết tật và xử lý dioxin. Sự dịch chuyển trọng tâm này đã khiến các cấp lãnh đạo cao nhất của Mỹ chuyển sự chú ý sang các vấn đề khác như quyền sở hữu trí tuệ, người tị nạn, an ninh và ma túy.
Ví dụ, trong thời kỳ chính quyền Tổng thống Trump, các biện pháp áp thuế và vấn đề kinh doanh được ưu tiên hơn hẳn so với việc tìm kiếm quân nhân mất tích. Điều này đã tạo ra một rào cản đáng kể cho công tác tìm kiếm, vì thiếu đi sự quan tâm và chỉ đạo ở cấp cao có thể làm chậm trễ hoặc giảm hiệu quả của các hoạt động hợp tác. Việc vấn đề nhân đạo này không còn nằm trong top ưu tiên có thể ảnh hưởng lâu dài đến việc hoàn thành sứ mệnh của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ.
Quy Định Khai Quật và Đề Xuất Cải Thiện Hợp Tác
Tiến sĩ George J. Veith cũng nêu lên một vấn đề kỹ thuật đáng chú ý: quy định của Việt Nam chỉ cho phép khai quật đến độ sâu 0,5 mét, và phía Mỹ “vì một lý do nào đó đã đồng tình”. Ông cho rằng điều này khiến quá trình khai quật kéo dài vô tận và không hiệu quả, vì nhiều hài cốt có thể nằm sâu hơn mức cho phép. Việc giới hạn độ sâu này gây cản trở lớn đến khả năng tìm thấy hài cốt, kéo dài thời gian và tăng chi phí cho mỗi chiến dịch.
Để khắc phục những thách thức này, Tiến sĩ Veith đề xuất DPAA cần làm việc chặt chẽ hơn với VNOSMP để có được các hồ sơ của Việt Nam và ngừng việc giấu giếm thông tin. Ông cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải thay đổi cách làm việc, cho phép khai quật sâu hơn thay vì chỉ đào các hố thử nghiệm 50 centimet. Hơn nữa, ông kêu gọi một cuộc thảo luận ở cấp cao hơn giữa chính phủ Mỹ và các quan chức phù hợp của chính phủ Việt Nam, thay vì chỉ trao đổi ở cấp thấp giữa DPAA và VNOSMP, để giải quyết triệt để các vấn đề còn tồn đọng.
Phản Hồi Từ Phía Việt Nam: Khẳng Định và Tầm Quan Trọng Quan Hệ
Vào đầu tháng 8/2025, sau khi báo cáo của National League được công bố, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam, bà Phạm Thu Hằng, đã chính thức phản hồi, khẳng định: “Đây là những thông tin xuyên tạc, sai sự thật và chúng tôi kiên quyết phản đối.” Bà nhấn mạnh rằng hoạt động hợp tác nhân đạo tìm kiếm và kiểm kê quân nhân Hoa Kỳ mất tích trong chiến tranh ở Việt Nam đã được chính phủ hai nước triển khai tích cực và hiệu quả trong hơn 50 năm qua.
Những nỗ lực này đã giúp hàng ngàn hài cốt quân nhân Hoa Kỳ được nhận dạng và trao trả cho gia đình, mang lại ý nghĩa sâu sắc và góp phần thúc đẩy hợp tác khắc phục hậu quả chiến tranh giữa hai nước. Bà Hằng khẳng định hiệu quả hợp tác MIA của Việt Nam luôn được phía Hoa Kỳ ghi nhận và đánh giá cao, coi là hình mẫu trong quan hệ quốc tế. Việt Nam cam kết sẽ tiếp tục hợp tác đầy đủ trong lĩnh vực này theo đúng tinh thần Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ lên Đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững.
Những Thành Công Tiêu Biểu Trong Hợp Tác Tìm Kiếm
Mặc dù có những quan ngại về hiệu quả gần đây, lịch sử hợp tác giữa Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ và Việt Nam trong việc tìm kiếm quân nhân mất tích vẫn ghi nhận nhiều thành công đáng kể. Một trong những ví dụ điển hình được ông Sean Everette từ DPAA dẫn chứng là việc Việt Nam bàn giao hài cốt và các vật dụng của Trung tá Hải quân Paul C. Charvet thuộc Hải quân Trừ bị Hoa Kỳ vào tháng 9/2020. Nhờ sự hợp tác này, người anh hùng đã có thể trở về với mẹ mình, khi đó đã 101 tuổi, chỉ một thời gian ngắn trước khi bà qua đời.
Những câu chuyện như của Trung tá Charvet không chỉ mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc mà còn củng cố niềm tin vào mối quan hệ song phương. Chúng cho thấy rằng, bất chấp những thách thức và tranh cãi, tinh thần nhân đạo và cam kết tìm kiếm người mất tích vẫn là nền tảng vững chắc cho sự hợp tác giữa hai quốc gia. Đây là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả của các hoạt động chung và sự tận tâm của cả hai bên trong việc thực hiện nghĩa vụ cao cả này.
Tầm Quan Trọng Của Quan Hệ Song Phương
Mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Việt Nam, đặc biệt là trong lĩnh vực tìm kiếm quân nhân mất tích, đã phát triển từ mối quan hệ cựu thù thành một hình mẫu hợp tác quốc tế. Ngay cả trước khi hai nước bình thường hóa quan hệ vào năm 1995, Việt Nam đã công nhận tính nhân đạo trong sứ mệnh của DPAA và cho phép các đoàn tìm kiếm của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ vào nước mình. Điều này đã đặt nền móng cho một mối quan hệ song phương ngày càng sâu sắc và tin cậy.
Ông Sean Everette nhấn mạnh rằng mối quan hệ này là một hình mẫu cho các quốc gia khác trên thế giới, cho thấy cách hai nước có thể vượt qua quá khứ đau thương để xây dựng một tương lai hợp tác. Việc duy trì và tăng cường sự hợp tác trong các vấn đề nhân đạo như tìm kiếm hài cốt không chỉ mang lại sự an ủi cho các gia đình mà còn góp phần củng cố lòng tin và sự hiểu biết lẫn nhau, tạo tiền đề cho những hợp tác rộng lớn hơn trong các lĩnh vực kinh tế, văn hóa và an ninh.
Hoạt động tìm kiếm quân nhân mất tích của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ tại Việt Nam là một nhiệm vụ nhân đạo đầy phức tạp và nhạy cảm, nhưng cũng vô cùng ý nghĩa. Dù có những tranh cãi về chi phí và hiệu quả, cam kết của cả hai bên trong việc hồi hương hài cốt vẫn là nền tảng cho mối quan hệ song phương đặc biệt này. Bartra Wealth Advisors Việt Nam tin rằng sự kiên trì và thiện chí trong việc giải quyết những di sản quá khứ sẽ tiếp tục củng cố mối quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, đồng thời mang lại hòa bình và sự thịnh vượng cho cả hai dân tộc.
Câu Hỏi Thường Gặp (FAQs)
-
DPAA là gì và vai trò của nó trong Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ là gì?
DPAA (Defense POW/MIA Accounting Agency) là Cơ quan Tìm kiếm Tù binh và Người mất tích trong chiến tranh, trực thuộc Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ. Nhiệm vụ chính của DPAA là tìm kiếm và hồi hương hài cốt của các quân nhân Mỹ mất tích trong các cuộc xung đột vũ trang, bao gồm chiến tranh Việt Nam, để trao trả cho gia đình. -
Việt Nam đã hợp tác như thế nào với Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ trong công tác tìm kiếm hài cốt?
Việt Nam đã hợp tác chặt chẽ với DPAA thông qua Văn phòng Việt Nam Tìm kiếm Người mất tích (VNOSMP) trong hơn 50 năm qua. Sự hợp tác này bao gồm việc cho phép các đội điều tra và khai quật của Mỹ hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam, cung cấp thông tin, và đôi khi tự thực hiện các đợt tìm kiếm độc lập. -
Báo cáo của National League đã nêu ra những quan ngại gì?
Báo cáo của National League (Liên minh Quốc gia Gia đình Tù binh và Người mất tích Mỹ ở Đông Nam Á) đặt câu hỏi về hiệu quả của khoản chi 86 triệu USD của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ cho Việt Nam trong chín năm qua, khi chỉ có 25 hài cốt được xác định. Báo cáo cũng chỉ ra những hạn chế trong quy trình khai quật và việc Việt Nam có thể đang giữ các tài liệu, hiện vật liên quan. -
Tại sao việc tìm kiếm hài cốt lại trở nên khó khăn hơn theo thời gian?
Việc tìm kiếm hài cốt ngày càng khó khăn hơn vì các địa điểm dễ tiếp cận đã được khai quật trước đó. Các trường hợp còn lại thường nằm ở những khu vực hẻo lánh, địa hình phức tạp, hoặc dưới lòng đất sâu, đòi hỏi công nghệ tiên tiến và nỗ lực lớn hơn để phát hiện và thu thập. -
Khoản chi 86 triệu USD được sử dụng vào những mục đích cụ thể nào?
Theo DPAA, khoản chi này dùng để trang trải các chi phí vận hành cho công tác tìm kiếm như chuyến bay đến các khu vực hẻo lánh, dựng lán trại, rà phá bom mìn, thuê đội ngũ lao động địa phương (đôi khi lên tới hơn 100 người), hoàn thổ, và sử dụng thiết bị khai quật chuyên dụng cho các địa hình phức tạp. -
Phản hồi của Bộ Ngoại giao Việt Nam về báo cáo này là gì?
Bộ Ngoại giao Việt Nam, thông qua người phát ngôn Phạm Thu Hằng, đã kiên quyết phản đối báo cáo của National League, gọi đây là “thông tin xuyên tạc, sai sự thật”. Việt Nam khẳng định hiệu quả hợp tác trong công tác MIA luôn được Hoa Kỳ đánh giá cao và cam kết tiếp tục hợp tác đầy đủ trong lĩnh vực này. -
Vấn đề MIA có còn là ưu tiên hàng đầu trong quan hệ Việt – Mỹ không?
Theo Tiến sĩ George J. Veith, vấn đề MIA đã bị “đẩy xuống đáy bảng ưu tiên” của chính phủ Mỹ và được gộp chung vào mục “Di sản chiến tranh” cùng với các vấn đề khác. Sự thay đổi ưu tiên này có thể ảnh hưởng đến mức độ quan tâm và nguồn lực dành cho công tác tìm kiếm hài cốt. -
Đề xuất cải thiện hợp tác từ các chuyên gia là gì?
Các chuyên gia đề xuất cần có áp lực để DPAA phối hợp chặt chẽ hơn với VNOSMP nhằm tiếp cận các tài liệu liên quan trong bảo tàng Việt Nam, thay đổi quy định về độ sâu khai quật (cho phép đào sâu hơn 0,5 mét), và tổ chức các cuộc thảo luận cấp cao hơn giữa hai chính phủ để giải quyết các vấn đề tồn đọng. -
Ý nghĩa của việc hồi hương hài cốt Trung tá Hải quân Paul C. Charvet là gì?
Việc hồi hương hài cốt Trung tá Paul C. Charvet là một ví dụ điển hình cho thành công của sự hợp tác nhân đạo giữa hai nước. Câu chuyện này không chỉ mang lại sự an ủi cho gia đình người lính mà còn củng cố niềm tin vào mối quan hệ song phương, chứng tỏ tinh thần nhân đạo vẫn là nền tảng vững chắc cho sự hợp tác. -
Vai trò của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ trong việc duy trì mối quan hệ đối tác với Việt Nam là gì?
Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ thông qua DPAA đã đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và củng cố lòng tin với Việt Nam. Nỗ lực nhân đạo không ngừng trong việc tìm kiếm quân nhân mất tích là minh chứng cho cam kết của Mỹ, góp phần biến mối quan hệ từ cựu thù thành đối tác chiến lược toàn diện, thúc đẩy hợp tác trên nhiều lĩnh vực khác.
